با توجه به جنگ بین ایران و رژیم اشغالگر، در روزهای گذشته عرضه سوخت پاسخگوی تقاضای افزایش‌یافته نبود و روز گذشته نیز سهمیه‌‌‌بندی بنزین یکی از روش‌های رایج برای مدیریت تقاضای بنزین در دستور کار قرار گرفت. با این حال در شرایط فعلی افزایش دورکاری با حذف نیاز به رفت‌‌‌وآمد کارکنان، تقاضای سوخت را بهطور قابلتوجهی می تواند کاهش می‌دهد. سفرهای روزانه کاری بخش بزرگی از مصرف سوخت را تشکیل می‌دهد و کاهش آن به صرفه‌‌‌جویی در بنزین و گازوئیل کمک می‌کند. برای موفقیت اجرای چنین سیاستی، مدیریت دولت برای فراهم کردن پیش‌‌‌نیازهایی مانند اینترنت پرسرعت و همچنین همکاری بخش دولتی و بخش خصوصی ضروری است.
تغییر رفتار مصرف‌کننده
همزمان با آغاز درگیری نظامی میان اسرائیل و ایران و افزایش نااطمینانی‌‌‌های ناشی از این شرایط جنگی، تقاضای کالاهایی مانند بنزین در کشور افزایش یافت. به صورت کلی می‌توان گفت افزایش چشم‌گیر تقاضا برای نیازهای اولیه مانند بنزین در شرایط جنگی کاملا طبیعی است. در شرایط جنگی، رفتار مصرف‌کننده بهطور قابلتوجهی دستخوش تغییر می‌شود. نگرانی از کمبود منابع، به‌‌‌ویژه بنزین، باعث می‌شود افراد به‌‌‌جای مصرف منطقی، به‌‌‌دنبال ذخیره‌‌‌سازی سوخت باشند. حتی کسانی که در شرایط عادی نیاز چندانی به بنزین ندارند، ممکن است در این وضعیت باک خودروهای خود را مکررا پر کرده یا ظروف سوختی تهیه و انبار کنند. این رفتار بیشتر از نیاز واقعی، ناشی از ترس و نااطمینانی نسبت به آینده است. همچنین، مردم تلاش می‌کنند جابه‌‌‌جایی‌‌‌های ضروری خود را زودتر انجام دهند و همین موضوع تقاضا را بهطور موقت افزایش می‌دهد. افزایش چشم‌گیر صف‌‌‌های پمپ‌‌‌بنزین و خرید هیجانی نشانه‌‌‌هایی از این تغییر رفتار است. این الگوهای رفتاری، نه‌‌‌تنها فشار مضاعفی بر شبکه توزیع وارد می‌کند، بلکه می‌‌‌تواند موجب کمبود مصنوعی سوخت در کوتاه‌‌‌مدت شود؛ حتی اگر عرضه واقعی کاهش نیافته باشد.
دورکاری راهکار بهینه برای کاهش تقاضای بنزین
دورکاری که به معنای انجام وظایف شغلی از راه دور و خارج از محل اداری است، معمولا با استفاده از اینترنت است. این روش که در زمان همه‌گیری کرونا به صورت گسترده در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران به کار گرفته شد، یکی از ابزارهای مفید پیش‌‌‌برد وظایف شرکت‌های مختلف در شرایط غیرعادی مانند پاندمی کرونا و درگیری‌‌‌های نظامی است. این روش علاوه بر افزایش انعطاف‌‌‌پذیری کارکنان و کاهش ترافیک شهری، می‌‌‌تواند در شرایط جنگی به کاهش مصرف سوخت و حفظ امنیت منابع کمک کند. با دورکاری، نیاز به جابه‌‌‌جایی روزانه کارمندان به دفتر و استفاده از خودروی شخصی یا حمل‌‌‌ونقل عمومی کاهش یافته و بنزین کمتری مصرف می‌شود. همچنین تداوم فعالیت‌‌‌های اقتصادی با کمترین اختلال، تضمین پایداری خدمات دولتی و خصوصی را ممکن می‌‌‌سازد. بنابراین در شرایط فعلی دولت باید شرکت‌ها را به افزایش دورکاری تشویق کرده و همچنین پیشنیازهای شرکت‌ها برای انجام این کار را فراهم کند. برای مثال یکی از پیشنیازهای مهم پیش‌‌‌برد کار شرکت‌ها از طریق دورکاری، زیرساخت‌‌‌های دیجیتال قوی شامل دسترسی به اینترنت پرسرعت و امن است.
همچنین برای موفقیت این رویکرد، همکاری بین دولت و بخش خصوصی اهمیت زیادی دارد. دولت می‌‌‌تواند با ارائه تسهیلات و تشویق‌‌‌ها به شرکت‌ها، مانند معافیت‌‌‌های مالیاتی یا کمک به توسعه زیرساخت‌‌‌های دیجیتال، این فرآیند را سرعت ببخشد. تجربیات گذشته، مانند دوران شیوع کووید-۱۹، نشان می‌دهد که ایران توانایی اجرای سیاست‌‌‌های کار از راه دور را دارد، اما نیاز به برنامه‌‌‌ریزی دقیق برای شرایط جنگی وجود دارد.
فهرست تجهیزات ضروری برای دورکاری
تجهیزات سخت‌افزاری پایه
- لپ‌تاپ یا کامپیوتر رومیزی ابزار اصلی انجام وظایف دیجیتال و دسترسی به نرم‌افزارهای کاری
- مانیتور دوم (در صورت نیاز) افزایش بهره‌وری با امکان نمایش همزمان چند پنجره، مناسب برای طراحان، حسابداران، برنامه‌نویسان
- کیبورد و ماوس ارگونومیک
- موبایل هوشمند برقراری تماس کاری، استفاده از پیام‌رسان‌ها و اپلیکیشن‌های سازمانی
- هدست یا هدفون با میکروفون باکیفیت تماس‌های صوتی و تصویری بدون نویز، خصوصاً برای جلسات و کلاس‌ها
- وب‌کم (در صورت نبود دوربین با کیفیت در لپ‌تاپ) برای جلسات ویدئویی رسمی، مصاحبه‌ها و آموزش‌های تصویری
تجهیزات ارتباطی و اینترنت
- اینترنت پرسرعت (ADSL/VDSL/TD-LTE/5G) پایداری در ارتباطات، ارسال و دریافت فایل، جلسات آنلاین
- مودم یا روتر حرفه‌ای با آنتن قوی پوشش مناسب اینترنت در منزل و کاهش قطعی
- منبع تغذیه اضطراری (UPS) جلوگیری از خاموشی ناگهانی سیستم هنگام قطع برق (برای کارمندان کلیدی یا شرایط بحرانی)
تجهیزات اداری مکمل
- پرینتر خانگی یا چندکاره (پرینت، اسکن، کپی) چاپ و ارسال مدارک رسمی، اسکن فرم‌ها، امضای اسناد، مناسب برای مدیران، مالی و منابع انسانی
- اسکنر دستی یا اپلیکیشن اسکن موبایل جایگزین ساده‌تر برای اسکن اسناد در نبود پرینتر چندکاره
- اسمارت‌بورد خانگی یا مینی وایت‌برد دیجیتال استفاده در جلسات، ارائه ایده‌ها، آموزش آنلاین (مدیران، مشاوران، معلمان)
تجهیزات صوتی و تصویری مکمل
- اسپیکر رومیزی یا بلوتوثی باکیفیت افزایش کیفیت شنیداری در جلسات آنلاین، آموزش، وبینارها
- نورپردازی محیط (رینگ‌لایت، چراغ مطالعه) بهبود تصویر در تماس‌های تصویری و جلوگیری از خستگی چشم
تجهیزات رفاهی و سلامت محیط کار
- صندلی ارگونومیک حفظ سلامت ستون فقرات در ساعات طولانی کار
- میز کار اختصاصی در منزل ایجاد مرز فیزیکی بین فضای کار و زندگی شخصی
- پایه مانیتور یا لپ‌تاپ استند تنظیم زاویه دید مناسب و کاهش فشار به گردن